تکنیک سلامتی

علائم حیاتی شامل درجه حرارت، نبض، تنفس و فشارخون می باشد. وضعیت سلامتی بدن با این شاخصها مشخص می شود. با این شاخصها می توان وضعیت هوشیاری و درد را نیز اضافه نمود.

فرد باید قبل از ورود بیمار از حضور دستگاه های اندازه گیری علائم حیاتی و صحت کارکرد آن مطمئن باشد. خرابی دستگاه ها علاوه بر اتلاف وقت ، موجب سلب اعتماد بیمار نیز می شود. قبل از عمل باید علائم حیاتی بیمار بعنوان مبنا گرفته شود. علائم حیاتی شاخص وضعیت بیمار است و مبنای تصمیم گیریهای بالینی است.

   نبض

نبض احساس تکان خوردنی است که با لمس یک شریان سطحی بوجود می آید یا اینکه بروی نوک قلب (Apex) شنیده می شود. در واقع در اثر موج خونی که از انقباض بطن چپ بوجود می آید نشات می گیرد. خصوصیات نبض شامل تعداد، کیفیت، ریتم و قدرت می باشد. تنظیم نبض بطور طبیعی توسط گره سینوسی دهلیزی قلبی (SA node) است که به آن ریتم سینوسی گفته می شود. اگر نبض منظم نباشد به آن دیس ریتمی (Dysrhythmia) گفته می شود. تعداد طبیعی نبض در سنین مختلف متفاوت است. بطور متوسط در نوزاد تعداد طبیعی نبض 140 در دقیقه، در دو تا شش سال 100 در دقیقه و در بالغین 80 در دقیقه می باشد. کاهش تعداد نبض (Bradycardia) و افزایش آن (Tachycardia) نامیده می شود که عوامل مختلفی بروی آن اثر می گذراند.  داروها می توانند در کاهش یا افزایش ضربان قلب موثر باشند. قدرت نبض بدین معنا است که نبض با چه قدرتی به در هنگامی که آن را لمس می کنید به دست شما ضربه می زند این مقیاس خیلی دقیق نیست ولی بسیار کمک کننده است:

قدرت نبض صفر: نبض احساس نمی شود.

قدرت نبض یک: نبض نخی شکل: براحتی احساس نمی شود و زود گم می شود.

قدرت نبض دو: نبض ضعیف: از حالت طبیعی کمی ضعیفتر است و با مختصر فشاری گم می شود.

قدرت نبض سه: نبض طبیعی: براحتی لمس می شود.

قدرت نبض چهار: نبض جهنده یا کوبنده: نبض قوی و با فشار متوسط هم از بین نمی رود.

نبض را می توان با دست، استتسکوپ یا دستگاه مانیتورینگ پایش کرد. اگر با دست بخواهید نبض را حس کنید باید از مکانهائی است فاده کنید که شریانها سطحی و به سطح پوست نزدیک شده اند مانند نواحی تمپورال، کاروتید، براکیال، رادیال، فمورال، پوپلیتئال، تیبیالیس خلفی و دورسال پدیس باشد.

از استتسکوپ برای شنیدن صدای قلب در قفسه صدری (Apical) استفاده می شود. دیافراگم آن مخصوص شنیدن صداهای پرفرکانس و بل مخصوص شنیدن صداهای کم فرکانس و بم است. اگر بین تعداد ضربان قلب در ناحیه اپیکال و رادیال تفاوتی باشد آنرا نقص نبض می گویند. ناحیه اپیکال در پنجمین فضای بین دنده ای که با استرنوم حدود 8 سانتیمتر فاصله دارد.