همچنين در طي فعاليت ورزشي انرژي مورد نياز ازمصرف ذخاير گليکوژن موجود در عضلات وکبد تأمين ميشود و اين ذخاير بايد بعد از ورزش جبران شوند.
نوشابههاي ورزشي که براي جايگزيني مايعات استفاده ميشوند بايد ويژگيهاي مهم زير را داشته باشند:
1) جايگزين مايعات و الکتروليتهاي از دست رفته از طريق عرق باشند.
2) جايگزين دخاير گليکوژن مصرفشد? ماهيچهها و کبد در طول ورزش باشند
در ورزش هاي کوتاه مدت (کمتر از 30 دقيقه) آب ميتواند به عنوان مايع جايگزين از بروز کمآبي جلوگيري کند. اما در ورزشهايي که بيش از اين طول ميکشند آب به تنهايي نوشيدني ايدهآلي نيست. مصرف آب به تنهايي در ورزشهاي طولاني مدت و پس از آن موجب خستگي زودرس و حتي کمآبي مي شود. جذب آب به تنهايي موجب افت سريع غلظت پلاسما ميگردد و باعث خستگي زودرس تهوع، استفراغ، گيجي، و کمآبي ميشود. بنابراين اضافهکردن کمي سديم و گلوکز به آب ميتواند مؤثرتر باشد.
در حين ورزش نميتوان از تشنگي به عنوان علامتي براي کمآبي استفاده کرد چرا که بروز تشنگي در حين ورزش نشاندهنده وضعيت هموديناميکي بدتري نسبت به حالت تشنگي در يک فرد عادي ميباشد و بروز تشنگي حين فعاليت ورزشي نشاندهنده ميزان کم آبي بيشتر بدن نسبت به حالت عادي ميباشد. به عبارت ديگر زماني تشنگي عارض ميشود که مقدار نسبتاً زيادي آب از بدن دفع شده باشد. پس بهتر است قبل از ايجاد تشنگي در حين ورزش در فواصل منظم مايعات مصرف شود. ميزان توصيه شده بر حسب شدت فعاليت ورزشي و سن ورزشکار متفاوت است ولي در بزرگسالان حداقل هر 15 تا 20 دقيقه يک ليوان و در کودکان کمي بيشتر از آن توصيه ميشود.
براي انتخاب يک نوشيدني ورزشي مناسب بايد به نکات زير توجه کرد.
1) خوش طعم باشد.
2) به سرعت جذب شود.
3) موجب حفظ و تعادل مايعات و الکتروليتهاي بدن گردد.
4) بيماري گوارشي ايجاد نکند.
5) کارآيي فعاليت ورزشي را افزايش دهد.
6) بدون کافئين باشند. (درست است که گفته ميشود مصرف کافئين تحمل ورزش را افزايش ميدهد، اما از طرف ديگر کافئين يک ماده مدر است و منجر به افزايش دفع ادراري آب و سديم و در نتيجه کمآبي ميشود.)
7) بدون گاز باشند. (نوشابههاي گازدار به دليل ايجاد حس پري شکم مانع نوشيدن و جايگزيني مايعات ميشوند و عوارض گوارشي نيز دارند.)
8) نوشيدنيهاي خنک و شيرين بر ديگر نوشيدنيها ترجيح دارند. درجه حرارت توصيه شده براي مايعات مصرفي 15 درجه سانتيگراد است. (با مصرف نوشابههاي خنک هضم و جذب مايع آسانتر و طعم خوشايند و نشاط بيشتري احساس ميگردد با اينحال بايد از مصرف نوشيدنيهاي يخ خودداري شود.)
نکات کاربردي
در حين فعاليت ورزشي و پس از آن از تشنگي غافل نشويد و به ياد داشتهباشيد که تشنگي آخرين علامت کم آبي بدن است. پس بهتر است قبل از ايجاد تشنگي در فواصل منظم مايعات مصرف کنيد. ( هر 20-15 دقيقه، يک ليوان )
ورزش در هواي گرم با خطر کم آبي بيشتري همراه است بدين منظور مصرف مايعات در فواصل منظم در حين ورزش اکيداً توصيه ميشود.
در صورت عدم دسترسي به نوشابه ورزشي استفاده از آب که به آن نمک (به ميزان 30 تا 60 گرم در ليتر) و گلوکز (به ميزان 6 تا 8%) اضافه شده باشد جايگزين مناسبي است.
در ورزشهاي کوتاهمدت (کمتر از 30 دقيقه) آب به تنهائي ميتواند جايگزين مناسب براي مايع از دست رفته حين ورزش باشد. ولي در ورزشهاي طولانيمدت آب به تنهايي نوشيدني ايدهآلي نيست.
مايعات و نوشابه مصرفي به صورت خنک استفاده گردد ولي از مصرف نوشيدنيهاي يخ خودداري شود
موضوعات پرستاری ، پزشکی و بهداشت جسمی و روانی, ورزش و سلامت معنوی اجتماعی